การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์  เพื่อศึกษาปริศนาธรรมเกี่ยวกับความตายของภาคอีสาน   จากวรรณกรรมอีสานที่เกี่ยวกับปริศนาธรรมในประเพณีความตายของภาคอีสาน การเก็บข้อมูลในส่วนข้อมูลปฐมภูมิที่ปรากฏในพระไตรปิฎก  ส่วนข้อมูลทุติยภูมิเป็นการศึกษาปริศนาธรรมที่เกี่ยวกับการปฏิบัติประเพณีการตายของภาคอีสาน  และการสัมภาษณ์ปราชญ์ชาวบ้านที่ได้กล่าวไว้ที่เป็นปริศนาธรรมคำสอนที่สืบทอดจากอดีตถึงปัจจุบันที่เกี่ยวกับประเพณีการตายของภาคอีสาน  เพื่อให้เป็นแบบอย่างแนวทางการปฏิบัติที่ดีและถูกต้องตามประเพณี

ผลการวิจัยพบว่า  ปริศนาธรรมที่เกี่ยวกับประเพณีการตายของภาคอีสาน มีลักษณะสำคัญคือ ๑) เป็นคำสอนตามหลักพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับแนวการปฏิบัติเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของพุทธศาสนิกชนทั่วไปของภาคอีสาน   ๒)เป็นกรอบแนวทางการปฏิบัติเกี่ยวกับประเพณีการตายให้ถูกต้องและดีงามที่คนอีสานที่ได้ศึกษาและเข้าใจปริศนาธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนาจากการถ่ายทอดจากประเพณีและวิธีการปฏิบัติ  โดยการบอกเล่า จากปากต่อปาก  และผูกไว้เป็นปริศนาธรรม  ๓) เป็นวรรณกรรมถ่ายทอดแบบ  “มุขปาฐะ”

จากการวิเคราะห์ปริศนาธรรมเกี่ยวกับความตายของภาคอีสาน ได้พบว่า มีการอิงหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนาประกอบเข้าไว้  ที่บ่งบอกถึงความเชื่อในเรื่องของบาปบุญ  ภพภูมิ  นรกสวรรค์  จึงมีประเพณีในการทำบุญอุทิศให้กับผู้ที่ตายไปแล้ว เนื่องจากได้รับอิทธิพลของหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา ทำให้ประเพณี ตลอดจนปริศนาธรรมยังคงอยู่และมีการสืบทอดต่อๆ มา

ในด้านความนิยม ปริศนาธรรมถือว่าเป็นวรรณกรรมที่ทรงคุณค่าอันประเสริฐ  ที่มีสาระสำคัญและประโยชน์ยิ่งแก่ชนชาวอีสาน  ที่ยึดถือสืบทอดปฏิบัติเกี่ยวกับประเพณีการตายมาจนปัจจุบันประชาชนยึดหลักธรรมเป็นเครื่องเหนี่ยวจิตใจ  เป็นคติธรรมคำสอนตามหลักพระพุทธศาสนา  ที่มุ่งสอนให้ผู้คนมุ่งละความชั่ว  ทำความดี  และทำจิตให้บริสุทธิ์ผ่องใสเบิกบาน  ทำให้สังคมเกิดความสงบสุขและพัฒนาให้เจริญก้าวหน้า  จากการสืบทอดในรูปของมุขปาฐะที่จำกันมาสืบทอดกันมา เป็นความนิยมทั้งเพื่อความสนุกสนานเพลิดเพลินในการทดสอบปัญญา  เนื่องจากได้แฝงหลักธรรมอันประเสริฐ  จึงทำให้ปริศนาธรรมเป็นมรดกตกทอดถึงคนรุ่นหลังของชาวอีสาน เพื่อที่จะได้ศึกษาถึงภูมิปัญญาอันเลิศของบรรพบุรุษและรักษาไว้อย่างยั่งยืนต่อไป

Download