ดุษฎีนิพนธ์ “แนวทางส่งเสริมกตัญญูกตเวทีในสังคมไทย” มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑. เพื่อศึกษากตัญญูกตเวทีตามหลักการของพระพุทธศาสนา ๒. เพื่อศึกษาสถานการณ์เกี่ยวกับกตัญญูกตเวทีในสังคมไทย และ ๓. เพื่อศึกษาแนวทางส่งเสริมกตัญญูกตเวทีในสังคมไทย งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงเอกสาร

ผลการศึกษาพบว่า สังคมไทยให้ความสำคัญกับความกตัญญูกตเวที มีการปลูกฝังมาเป็นเวลานาน เมื่อบุคคลได้รับความช่วยเหลือจากใครแล้วควรสำนึกในบุญคุณหาทางตอบแทนบุคคลที่ได้รับความช่วยเหลือแล้วไม่ตอบแทน หรือทำให้คนที่เคยช่วยเหลือเดือดร้อนจะถูกสังคมตำหนิว่า
เป็นคนอกตัญญู ปัจจุบันทั้งในสังคมพระสงฆ์และคฤหัสถ์ กำลังประสบกับสถานการณ์ขาดความกตัญญูกตเวที เนื่องจากพระสงฆ์ที่บวชเข้ามาใหม่ส่วนมากบวชระยะสั้น และบวชแล้วมักจะไม่ได้พักอยู่กับพระอุปัชฌาย์ทำให้ทั้ง ๒ ฝ่าย ไม่ผูกพันต่อกัน สังคมคฤหัสถ์ก็เช่นเดียวกัน เนื่องจากปัจจุบันเป็นสังคมอุตสาหกรรม ต้องรีบเร่งทำงานจึงขาดความอบอุ่น มีความสัมพันธ์ต่อกันอย่างฉาบฉวย  เป็นเหตุนำไปสู่ความรุนแรงทั้งภายในครอบครัวและสังคม

พระพุทธเจ้าสอนหลักธรรมเกี่ยวกับกตัญญูกตเวที แก่สาวกของพระองค์ทั้งที่เป็นบรรพชิตและคฤหัสถ์ เพื่อให้มีชีวิตอยู่ได้ตามฐานะของตน มีโอกาสศึกษาปฏิบัติธรรม และสอนให้ตระหนักรู้  ในการตอบแทนบุญคุณผู้ให้ความช่วยเหลือด้วย พระสงฆ์ปฏิบัติตามหลักอนาคาริยวินัย คฤหัสถ์ปฏิบัติตามหลักธรรมหลายข้อ เช่น บุคคลหาได้ยาก ๒, พรหมวิหารธรรม ๔, ฆราวาสธรรม ๔,
สังคหวัตถุ ๔, อุบาสกธรรม ๕, คารวะ ๖ และ ทิศ ๖ 

Download