บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งหมายเพื่อศึกษาหลักธรรมที่ปรากฏในจิตรกรรมฝาผนังวัดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย โดยมีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ (๑)เพื่อศึกษาจิตรกรรมฝาผนังทางพระพุทธศาสนาในสังคมไทย (๒) เพื่อศึกษาจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย  (๓) เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมที่ปรากฏในจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดโพธิ์ชัยอำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย   

ผลการศึกษาวิจัยพบว่า จิตรกรรมฝาผนังเชิงพุทธในสังคมไทย เป็นศิลปะการเขียนภาพสีลงบนฝาผนังเล่าเรื่องทางพระพุทธศาสนา เป็นการให้ความรู้เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า เป็นการเชิดชูและจรรโลงพระพุทธศาสนา เป็นเครื่องประดับตกแต่งศาสนสถานให้ดูงดงามเพื่อดึงดูดผู้ชมให้หันมาสนใจศิลปะคู่ธรรมะมากขึ้น และเป็นศิลปกรรมที่ทรงคุณค่าด้านความเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย และเป็นการเขียนเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมประเพณีที่เกิดขึ้นจากการนับถือพระพุทธศาสนาลักษณะการเขียนภาพเป็นแบบอุดมคติที่จิตรกรใช้ความสามารถในการสร้างผลงานจากลายเส้นจำนวนมากได้อย่างประณีตและจัดวางภาพบนพื้นที่จำกัด เพื่อให้ผู้ชมที่เคยฟังเคยเรียนเรื่องพระพุทธศาสนา เมื่อเห็นภาพก็ทำให้จำได้ ส่งผลให้ผู้ชมทุกระดับชั้นเกิดความเลื่อมใสศรัทธาในพระบรมศาสดาสืบมาจนปัจจุบันนี้

นอกจากนี้จิตรกรรมฝาผนังเชิงพุทธยังเป็นการเขียนขึ้นเพื่อสนับสนุนความศรัทธาของคนในสังคมไทย และเป็นศิลปกรรมเพื่อพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง

จิตรกรรมฝาผนังพระอุโบสถวัดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง   จังหวัดหนองคายเป็นจิตรกรรมไทยแบบประยุกต์ที่เขียนโดยช่างฝีมือสมัยปัจจุบัน คืออาจารย์วิรัตน์ โดยใช้แนวคิดในการเขียนที่มาจากองค์ประกอบของเรื่องพุทธประวัติ คำสอนและเหตุการณ์ รวมถึงประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นเข้าไว้ด้วยโดยใช้เทคนิคการเขียนใช้สีน้ำมันผสมกับทองคำเปลวเพื่อเพิ่มสีสันในจุดที่ต้องการเน้นในเรื่องต่างๆและเน้นความน่าสนใจของเรื่องราวที่ดึงดูดผู้คนให้หันมาสนใจจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดโพธิ์ชัยอำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย โดยช่างเขียนได้ศึกษาพระพุทธประวัติอย่างละเอียดจากหลักฐานในพระไตรปิฎก อรรถกถา คัมภีร์อื่น ๆ และคำบอกเล่าจากผู้รู้ พร้อมด้วยศรัทธาที่ต้องการทำงานเพื่อรับใช้พระพุทธศาสนา

ดาวน์โหลด