บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์เรื่อง  “การศึกษาเปรียบเทียบการปฏิบัติกรรมฐานของพระโพธิญาณเถร                     (ชา  สุภทฺโท) กับ พระธรรมวิสุทธิมงคล  (บัว ญาณสมฺปนฺโน)” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางรูปแบบและวิธีการปฏิบัติกรรมฐานของพระโพธิญาณเถร (ชาสุภทฺโท) เพื่อศึกษาแนวทางรูปแบบและวิธีการปฏิบัติกรรมฐานของพระธรรมวิสุทธิมงคล (บัว ญาณสมฺปนฺโน) และเพื่อศึกษาเปรียบเทียบแนวทางรูปแบบการปฏิบัติกรรมฐานของพระโพธิญาณเถร (ชา สุภทฺโท)  กับพระธรรมวิสุทธิมงคล                           (บัว  ญาณสมฺปนฺโน)

ผลการศึกษาพบว่า พระโพธิญาณเถรให้ความสำคัญต่อการรักษาศีลาจารวัตรมาก เพราะศีลหรือพระวินัยเป็นวิถีสร้างชุมชนสงฆ์ให้เกิดความสงบเรียบร้อย อีกทั้งยังส่งเสริมการปฏิบัติกรรมฐานด้วย ท่านปฏิบัติโดยการบริกรรมว่า “พุทโธ” มีลักษณะเป็นอานาปานสติ เพราะไม่ทิ้งสติในการปฏิบัติ ท่านปฏิบัติธรรมแบบไม่แบ่งแยกประเภทธรรม เป็นการปฏิบัติแบบเชื่อมโยงหรือสัมพันธ์กัน หรืออาจกล่าวได้ว่าใช้สติพัฒนาสมาธิให้ก้าวไปสู่ปัญญา ส่วนพระธรรมวิสุทธิมงคลมีทัศนะต่อวินัยว่า พระวินัยเปรียบเหมือนรั้วกั้นไม่ให้ข้ามเข้าไปข้างในได้ง่าย ส่วนพระธรรมเป็นทางปฏิบัติสายกลางในการปฏิบัติ

เมื่อนำแนวคำสอนเกี่ยวกับการปฏิบัติมาเปรียบเทียบกัน จะเห็นว่ามีลักษณะใกล้เคียงกัน เพราะท่านทั้งสองถือปฏิบัติตามสายหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต แม้การปฏิบัติตามหลักวิปัสสนาก็มีลักษณะใกล้เคียงกัน วิธีการปฏิบัติในอิริยาบถยืนของหลวงพ่อชามีลักษณะเป็นอานาปานสติ คือมีสติกำหนดลมหายใจในอิริยาบถยืน ส่วนวิธีการของหลวงตามหาบัวมีลักษณะเหมือนกายคตาสติในอิริยาบถยืน

วิธีการเดินจงกรมของท่านที่เหมือนกันคือกำหนดกายคือกิริยาเดินหรือกำหนดพิจารณาบทธรรมก็ได้ แต่วิธีของพระธรรมวิสุทธิมงคลมีความเป็นทางการกว่าในเชิงธรรมเนียมปฏิบัติ คือมีการประนมมือระลึกถึงคุณพระรัตนตรัยและผู้มีพระคุณก่อน พระธรรมวิสุทธิมงคล มีการกล่าวถึงการปฏิบัติในอิริยาบถนอนด้วย แต่ไม่ได้ส่งเสริมการปฏิบัติในอิริยาบถนี้ เพราะเป็นเหตุแห่งความเกียจคร้าน ส่วนพระโพธิญาณเถร ห้ามปฏิบัติในอิริยาบถนอน

ปัญหาและวิธีการแก้ปัญหาในการปฏิบัติ พบว่า พระโพธิญาณเถร ท่านสอนเกี่ยวกับปัญหาการปฏิบัติในระดับพื้นฐานคือการกำหนดลมหายใจและความง่วง โดยเฉพาะความง่วงนั้นท่านสอนให้แก้ไขด้วยการปรับอินทรีย์ส่วนพระธรรมวิสุทธิมงคล สอนถึงปัญหาและวิธีแก้ปัญหาทั้งในระดับพื้นฐานและระดับสูง เช่น วิปัสสนูปกิเลส เป็นต้น ซึ่งต้องแก้ไขด้วยการพิจารณาให้เห็นด้วยปัญญาตามหลักไตรลักษณ์

พระโพธิญาณเถร ปฏิบัติแบบเชื่อมโยงกันแห่งองค์ไตรสิกขา มีลักษณะเป็นอานาปานสติในรูปแบบการบริกรรมว่า พุทโธ เพราะใช้สติกำหนดลมหายใจและพิจารณาสภาวะเพื่อยกจิตขึ้นสู่วิปัสสนา ส่วนพระธรรมวิสุทธิมงคล มีจริตนิสัยไปในทางสมถะ ท่านฝึกสมาธิจนมั่นคงหนักแน่นและสามารถอยู่ในสมาธิได้นาน ท่านมีความสุขอย่างยิ่งจากที่จิตใจไม่ฟุ้งซ่านและติดอยู่ในสมาธินานถึง ๕ ปี ไม่ก้าวหน้าสู่ขั้นปัญญาได้เลย จนกระทั่งได้รับการเตือนให้ละการติดสุขในสมาธิจากหลวงปู่มั่นท่านจึงได้เริ่มพิจารณาทางด้านปัญญาในที่สุด

ดาวน์โหลด