บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่อง  ศึกษาหลักธรรมในอนุปทสูตรกับการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา                มีวัตถุประสงค์ ๒ ประการคือ  เพื่อศึกษาหลักธรรมในอนุปทสูตรและเพื่อศึกษาการนำหลักธรรมในอนุปทสูตรไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา  โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระไตรปิฎก  อรรถกถา  ฎีกา  และเอกสารงานวิชาการที่เกี่ยวข้อง  นำมาเรียบเรียงตรวจสอบความถูกต้องโดยผู้เชี่ยวชาญ  แล้วนำมาบรรยายเป็นเชิงพรรณนา

จากการศึกษาพบว่า   อนุปทสูตรเป็นพระสูตรที่พระพุทธองค์กล่าวถึงการบรรลุธรรมไปตามลำดับบทของพระสารีบุตร   โดยหลักธรรมที่ปรากฏในอนุปทสูตรคือ   สภาวธรรมที่ปรากฏในรูปฌานและอรูปฌาน   เมื่อสงเคราะห์สภาวธรรมเหล่านั้นเข้าในอารมณ์ของวิปัสสนา                ก็คือขันธ์ ๕ หรือรูปนาม

การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาที่ปรากฏตามคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาทคือ   การปฏิบัติเพื่อให้เกิดปัญญารู้แจ้งในรูปนามตามความเป็นจริง   ซึ่งอารมณ์ในการปฏิบัติวิปัสสนาคือ   วิปัสสนาภูมิ ๖ หรือรูปนาม   และวิธีการปฏิบัติวิปัสสนาก็คือการเจริญสติปัฏฐาน   โดยเป็นการพิจารณาเห็นกายในกาย   การพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนา   การพิจารณาเห็นจิตในจิต   และการพิจารณาเห็นธรรมในธรรม   ซึ่งการกำหนดรู้ในฐานทั้ง ๔ นี้เป็นการกำหนดวิปัสสนาตามหลัก    สติปัฏฐาน

จากการศึกษาพบว่า   การปฏิบัติวิปัสสนาตามแนวหลักธรรมในอนุปทสูตรนี้   เป็นการกำหนดรู้สภาวธรรมในองค์ฌานคือการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาแบบสมถยานิกะ   เป็นการยกจิตออกจากฌานแล้วพิจารณาองค์ฌานโดยความเป็นพระไตรลักษณ์   พิจารณาเห็นสภาวธรรมที่เกิดขึ้น   ตั้งอยู่   และดับไปนั้น   เป็นการกำหนดวิปัสสนาตามหลักสติปัฏฐาน   โดยสงเคราะห์เข้าในหมวดเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานและหมวดธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน   จากการศึกษาในครั้งนี้ทำให้ผู้วิจัยพบประเด็นคำตอบที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ทุกประการ

 ดาวน์โหลด