การศึกษาเรื่อง ความเชื่อเรื่องคุณค่าสุภาษิตพระร่วงต่อสังคมไทย ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ ๒ ประการได้แก่ (๑)เพื่อศึกษาวิเคราะห์ความเชื่อในสุภาษิตพระร่วงของสังคมไทย (๒) เพื่อศึกษาคุณค่าของสุภาษิตพระร่วงที่มีต่อการดำเนินชีวิตของสังคมไทย
ผลการวิจัยพบว่า การสืบค้นของนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนี้ลงความเห็นกันว่า เป็นสุภาษิตที่พระร่วงเจ้าทรงตรัสสอนพสกนิกรและข้าราชการในพระองค์ตามศิลาจารึกหลักที่๑ของพ่อขุนรามคำแหงสมัยสุโขทัยว่า ทรงให้ทำแท่นหินคล้ายที่นั่งเพื่อแสดงธรรมสำหรับพระสงฆ์เสร็จแล้วทรงให้นำไปตั้งที่ดงตาลแล้วทรงให้นิมนต์พระสงฆ์นั่งแสดงธรรมแก่ประชาชนในวันพระวันโกน สำหรับวันอื่นๆที่พระสงฆ์ไม่แสดงธรรม พระร่วงเจ้าก็จะให้พสกนิกาทั้งบรรดาเสนามาตย์เข้าเฝ้าเพื่อฟังพระโอวาทรับเอาข้อปฏิบัติ ดังนั้นสุภาษิตพระร่วงน่าจะได้จากสถานที่นี้ แต่ไม่มีหลักฐานเป็นลายลักษ์อักษรหรือจารึกใดๆในสมัยสุโขทัย ต่อมาปรากฏว่ามีโคลงประดิษฐ์พระร่วงในสมัยอยุธยาตอนปลายซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ด้วยทรงเห็นคุณค่าในคำสอนจารึกไว้ให้รุ่นหลังได้รู้กันต่อไป จากโคลงประดิษฐ์ จนมาถึงสมัยรัชกาลที่ ๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์จึงทรงให้จารึกสุภาษิตพระร่วงไว้ ณ วัดโพธิ์ ทีผู้รู้สันนิษฐานว่า สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงชำระร่ายสุภาษิตพระร่วงโดยสังเกตจากความเคร่งครัดในการใช้ฉันทลักษณ์ของร่ายที่ส่วนมากวรรคละ ๕ คำ มีทั้งหมด ๑๕๘ บท
ผู้วิจัยได้นำมาวิเคราะห์เพื่อให้ไดเกิดความรู้ใหม่ด้วยการนำมาอุปมาเปรียบเทียบกับหลักธรรมในพระไตรปิฎก พบว่า เข้ากับหลักธรรมเช่น มีความสันโดษ พอใจแต่ในสิ่งที่ตนมีอยู่ ไม่ทำความเดือดร้อนให้แก่ผู้อื่น มีความระมัดระวังในกิจการต่าง ๆไม่โอ้อวดตนเอง เคารพนับถือผู้ใหญ่ มีความรักตนยิ่งกว่ารักทรัพย์สมบัติ มีเหตุผล มีอัธยาศัยต่อผู้อื่น เอื้อเฟื้อญาติพี่น้อง มีใจกล้าหาญ มีเหตุผล เป็นคนประหยัด ไม่ผูกพยาบาท มีวาจาสัตย์ มีใจหนักแน่น ไม่เชื่อถือสิ่งใดง่าย ๆ ไม่เป็นคนเจ้าเล่ห์ มีมารยาท จดจำแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์ คิดก่อนแล้วจึงพูด ไม่อวดดีต่อผู้อื่น มีความเด็ดขาดจริงจังไม่เหลาะแหละ ดูตัวอย่างที่ดีเพื่อประพฤติปฏิบัติตาม ไม่เป็นคนมักง่าย ไม่เห็นแก่สิ่งที่มีค่าน้อยยิ่งกว่าสิ่งที่มีค่ามาก
ทั้งนี้ผู้วิจัยได้ถอดความในสำนวนร่ายทั้งหมดเพื่อให้เข้าใจยิ่งขึ้นด้วยภาษาร่วมสมัยและภาษาทางพุทธศาสนาเป็นการเพิ่มคุณค่าของสุภาษิตที่มีอิทธิพลในด้านต่างๆ เช่น คุณค่าทางสังคม ทางเศรษฐกิจ ทางสิ่งแวดล้อม และทางวัฒนธรรม เป็นต้น |