บทคัดย่อ การศึกษาวิจัยเรื่อง การศึกษาวิเคราะห์คุณค่าทางจริยธรรมของประเพณีสงกรานต์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติการพัฒนาการ กิจกรรม กระบวนการและคติความเชื่อ และศึกษาคุณค่าทางจริยธรรมของประเพณีสงกรานต์ ทำการศึกษาครอบคลุมทุกภูมิภาคของประเทศไทย ได้แก่ ภาคกลาง ภาคอีสาน ภาคเหนือ และภาคใต้ ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์และวิเคราะห์ข้อมูลเป็นรายภูมิภาค ผลการวิจัย พบว่า ภาคกลาง สงกรานต์มีประวัติและพัฒนาการมาจากประเพณีการละเล่นในฤดูแล้ง เป็นช่วงที่สิ้นฤดูกาลเก็บเกี่ยวผลจากกสิกรรมและเป็นการเตรียมที่จะทำในปีต่อไป มีกำเนิดจากประเทศอินเดีย กิจกรรมพื้นเมืองที่มีชื่อเสียงคือการแข่งขันขาหย่าง สะบ้า ซักเย่อ แสดงผีตาโขน มีกระบวนการประจำวันคือทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระสงฆ์ รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ทำบุญอุทิศส่วนกุศล ประกวดนางสงกรานต์ มีคติความเชื่อว่าเป็นการเปิดโลกมนุษย์และโลกนรกทั้งหมด มีคุณค่าทางจริยธรรมจากปัญหา 3 ราศี เป็นประเพณีที่ให้กำเนิดแก่วันประมงแห่งชาติ วันครอบครัว ภาคอีสาน สงกรานต์มีประวัติและพัฒนาการจากประเพณีฮิตสิบสองคลองสิบสี่ หรือประเพณีสิบสองเดือนของไทย มีกิจกรรมที่มีชื่อเสียงคือ เล่นโก่งกบ สะบ้า ผีตาโขน ขาโทกเทค มอญซ่อนผ้า ซักเย่อ ก่อเจดีย์ทราย มีกระบวนการปฏิบัติกัน คือในตอนเช้าเข้าวัดทำบุญตักบาตร ปล่อยนกปล่อยปลา สรงน้ำพระสงฆ์และพระพุทธรูป ตอนเย็นก็เวียนเทียนแห่ต้นดอกไม้รอบ ๆ องค์พระประธานในวัดใกล้บ้าน มีคติความเชื่อว่าเป็นการเปิดประตูนรก ปล่อยสัตว์นรกทำให้สัตว์นรกได้รับอาหารที่ญาติทำบุญอุทิศให้ เป็นการแสดงความกตัญญูกตเวทีของลูกหลาน มีคุณค่าทางจริยธรรมในการสร้างจิตสำนึกต่อการรดน้ำดำหัว ก่อเจดีย์ทราย ไม้ค้ำต้นโพธิ์ และผีตาโขน รวมถึงถือเป็นวันประมงแห่งชาติ วันครอบครัว วันอภัยโทษซึ่งกันและกัน ภาคเหนือ สงกรานต์มีประวัติและพัฒนามาจากประเพณีฮิตสิบสองคลองสิบสี่ และมีตำนานสืบทอดมาจากประเทศอินเดีย ลาว พม่า มอญ มีกิจกรรมการละเล่นหลากหลาย โดยแห่ดอกไม้ทรงประสาทหรือทรงพระปรางค์ การแสดงผีตาโขน ทำบุญตักบาตร ปล่อยนกปล่อยปลา สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ประกวดนางสงกรานต์ มีความเชื่อว่าเปิดโลกของเทวดาโลกมนุษย์และโลกนรก มีแหล่งจริยธรรมจากปัญหา 3 ราศี ผีตาโขน รดน้ำดำหัว ขอศีลขอพรจากผู้ใหญ่ของลูก ๆ หลาน ๆ ภาคใต้ สงกรานต์มีความเป็นมาและมีกำเนิดมาจากการบรรจบกันของราศีเมษกับราศีมีน ซึ่งเป็นหนึ่งในราศีสิบสองราศี มีกิจกรรมแสดงเต้นรำมโนราห์ สรงน้ำพระพุทธเจ้า สรงน้ำพระสงฆ์ แห่ประสาทดอกไม้ แห่ประสารทผึ้ง ก่อเจดีย์ทราย รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ทำบุญตักบาตร ปล่อยนกปล่อยปลา มีความเชื่อว่า เป็นประเพณีทำบุญอุทิศส่วนกุศลไปให้แด่ญาติมิตรที่ล่วงลับไปแล้ว มีคุณค่าทางจริยธรรมสูงที่สร้างจิตสำนึกในวัฒนธรรมอันเป็นภูมิปัญญาของไทย
ดาวน์โหลด